Rada Powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu z zastrzeżeniem przepisów o referendum powiatowym. Do wyłącznej właściwości rady powiatu należy: 1) stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu, 2) wybór i odwołanie zarządu oraz ustalanie wynagrodzenia jego przewodniczącego, 3) powoływanie i odwoływanie, na wniosek starosty, sekretarza powiatu i skarbnika powiatu, będącego głównym księgowym budżetu powiatu, 4) stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu oraz rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu, w tym z działalności finansowej, 5) uchwalanie budżetu powiatu, 6) rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium dla zarządu z tego tytułu, 7) podejmowanie uchwał w sprawach wysokości podatków i opłat w granicach określonych ustawami, 8) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących: a) zasad nabycia, zbycia i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na okres dłuższy niż trzy lata, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej, b) emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu, c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów, d) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd w roku budżetowym, e) zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustaloną corocznie przez radę, f) tworzenia i przystępowania do związków, stowarzyszeń, fundacji i spółdzielni oraz ich rozwiązywania lub występowania z nich, g) tworzenia i przystępowania do spółek, ich rozwiązywania i występowania z nich oraz określania zasad wnoszenia wkładów oraz obejmowania, nabywania i zbywania udziałów i akcji, h) współdziałania z innymi powiatami i z gminami, jeżeli związane jest to z koniecznością wydzielenia majątku, i) tworzenia, przekształcania i likwidacji jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek, 8a) podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej oraz w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych, o których mowa w art. 5, 9) określanie wysokości sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągać zobowiązania, 9a) podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych, 9b) uchwalanie powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego, 9c) uchwalanie powiatowego programu przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy, 9d) dokonywanie oceny stanu bezpieczeństwa przeciwpożarowego i zabezpieczenia przeciwpowodziowego powiatu, 10) podejmowanie uchwał w sprawach herbu powiatu i flagi powiatu, 10a) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów, 11) podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady powiatu. (patrz art. 12 ustawy o samorządzie powiatowym).
Ponadto rada powiatu: 1) wybiera ze swojego grona przewodniczącego i jednego lub dwóch wiceprzewodniczących (art. 14 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym), 2) odwołuje przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady (art. 14 ust. 4 ustawy o samorządzie powiatowym), 3) kontroluje działalność zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych (art. 16 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym oraz § 62 ust. 1 Statutu), 4) może powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje do określonych zadań, ustala przy tym przedmiot ich działania oraz skład osobowy (art. 17 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym oraz § 48 ust. 1 Statutu), 5) uchwala organizację i zasady funkcjonowania starostwa powiatowego; następuje to na wniosek zarządu powiatu (art. 35 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym).